-
زندگی نامه فشرده مرحوم میرزا موسی ، میرزا مهدی فقاهتی و میرزا حسین فقیه سبزواری ، نوشته استاد محمود بیهقی به نقل از کتاب سبزوار ، شهر دانشوران بیدار ، صفحه ۱۴۸
آیه الله میرزا موسی ، پدر آیه الله میرزا حسین فقیه سبزواری
مرحوم حجه الاسلام و المسلمین آقا میرزا موسی فرزند آقا میرزا محمد علی ، متولد ۱۲۶۲ قمری که اصلا اهل قریه ایزی بوده ، تحصیلات نهایی را در سامره در محضر آیه الله العظمی آقا میرزا حسن شیرازی به پایان برده و پس از بازگشت به سبزوار ، کتاب کفایه الاصول را ابتدا ایشان در این شهر درس داده و رایج نموده است و مدتی هم در مشهد در مدرسه عباسقلی خان و حجره طبرسی تدریس داشته و به دریافت درجه عالی اجتهاد از آخوند ملا محمد کاظم خراسانی نائل می گردد .
آقا میرزا موسی مردی محجوب و متقی بوده و پس از سال ها بهره وری علمی ، بالاخره در سال ۱۳۳۶ هجری قمری در سبزوار به رحمت حق واصل شده و در مقبره شخصی خود دفن گردیده است
حاج میرزا مهدی فقاهتی
مرحوم حجه الاسلام والمسلمین حاج میرزا مهدی فقاهتی ، فرزند اکبرمرحوم آقا میرزا موسی در سال ۱۳۰۵ قمری در سامرا متولد و پس از فراگرفتن مقدمات و ادبیات در سامره و نجف با پدر خود به سبزوار آمده و پس از تکمیل سطوح فقه و اصول و خواندن معقول و منقول در خدمت افتخار الحکماء ، در درس خارج والدش شرکت کرده و به مقام شامخ علمی می رسد .
وی طبعی موزون داشته و خط نسخ نیکو می نوشته و بالاخره در سال ۱۳۶۲ قمری برابر با ۱۳۲۲ خورشیدی دنیارا وداع گفته و در مقبره پدرش مدفون می شود .
میرزا مهدی فقاهتی دارای دو فرزند روحانی بود که نخست :
مرحوم حجه الاسلام آقای حاج سید محمد تقی فقاهتی است که تحصیلات خودرا در سبزوار و مشهد به پایان رسانیده و سال ها امام جماعت مسجد جامع سبزوار را بر عهده داشته و متاسفانه در آبان ماه ۱۳۷۳ جهان را بدرود گفت .
دوم : مرحوم حجه الاسلام حاج سید ابوالفضل فقاهتی می باشد که مقیم مشهد بود و سال ها در بالاسر حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام به اقامه نماز پرداخت تا بالاخره در ۱۳۷۰ خورشیدی درگذشت و در صحن مبارک دفن گردید .
حاج میرزا حسین فقیه :
مرحوم آیه الله العظمی فقیه سبزواری ، فرزند آقا میرزا موسی که در ۱۳۰۹ هجری قمری در سامراء متولد شده است ، مقدمات را نزد پدر آموخت و دارای آن چنان قریحه ای بود که استاد گرانقدرش یعنی حضرت آیه الله العظمی آخوند خراسانی ، کرارا به پدرش سفارش می کرد که مبادا میرزا حسین را از نجف به سبزوار ببرید ، بگذارید با این استعداد فراوان در همین مرکز علمی بماند ولی با همه این سفارش ها و قول برگرداندن ایشان به نجف ، در سال ۱۳۲۲ هجری قمری ، به سبزوار و در سال ۱۳۲۶ قمری به حوزه علمیه مشهد می رود . علوم ادبی را نزد آقا میرزا عبدالجواد مشهور به ” ادیب اول ” و دوره سطح را از محضر آیه الله حاج شیخ حسن برسی و . . . فرا می گیرد .
در این دوران ناظر بر صحنه دلخراش توپ بستن به گنبد مطهر بوده و خاطرات تلخ آن را که در غروب دوشنبه دهم ربیع الثانی ۱۳۳۰ اتفاق افتاده ، شخصا یادداشت کرده است و به سبب تأثّر فراوان از این فاجعه ، به سبزوار مراجعت می کند و نزد افتخارالحکماء حکمت می آموزد ولی بعد از درگذشت پدر باردیگر به نجف می رود و در حوزه دروس مرحوم میرزا محمد تقی شیرازی ، آیه الله العظمی مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی و . . . حاضر می شود و با دقت زیاد ، از جلسات درس آنان بهره می برد و چون از حافظه قوی برخوردار می باشد ، کفایه را که به عربی بوده از حفظ تدریس می کند و به همین سبب ، مورد توجه خاص مراجع بزرگ حوزه علمیه قرار می گیرد و به اخذ درجه عالی اجتهاد و اخذ تصدیق اجازات از آنان نائل می شود .ولی بالاخره ، درسال ۱۳۴۷ هجری قمری به سبزوار و از آن جا به مشهد می رود و مقیم می گردد و به تشکیل حوزه می پردازد ( حوزه درسش چنان جذاب و پرکشش می شود که در درس خارج ایشان ، حدود چهارصد طالب فاضل شرکت می کنند ) .
مرحوم فقیه سبزواری ، چندین سفر به اعتاب مقدسه می کنند و کرارا به حج مشرق می شود از آن جمله ، در سال ۱۳۶۷ هجری قمری با کاروان پانزده هزار نفری که شخصا رهبری آن را بعهده دارد ، با عبدالعزیز بن سعود پادشاه عربستان سعودی راجع به تعیین قبله حقیقی دیدار و مذاکره می نماید .
خدمات وی به مردم خراسان ، به ویژه طلاب مشهد فراموش نشدنی است و ما در این جا به پاره ای از آن ها اشاراتی می کنیم :۱ – احداث گورستانی همگانی در زمین حسین آباد ( گلشو) به مساحت حدود پانصدهزار متر مربع .۲ – ایجاد غسالخانه مشهد در اول خیابان طبرسی .
۳ – ساخت باغ رضوان و ایجاد اتاق هایی برای طلاب علوم دینی و تأسیس مدرسه ای در آن .
۴ – تکمیل بنای درمانگاه رازی .
۵ – احداث کوی طلاب برای اسکان و آسایش طلاب متأهل و عائله مند و رهایی آنان از اجاره نشینی در دوهزار قطعه سیصدمتری در سال ۱۳۳۹ شمسی .
۶ – ایجاد مدرسه محمدیه در قسمت شرقی شهر سبزوار با داشتن حجره های زیاد برای طلاب حوزه علمیه سبزوار
۷ – بنای شبستان بزرگ مسجد جامع سبزوار . ( برای آگاهی بیشتر از جزئیات این بنا بنگرید به کتاب : سبزوار ، شهر دیرینه های پایدار ، جلد یکم ، صفحه ۱۶۸ )
۸ – بنای مدرسه در کویته پاکستان
۹ – کمک های مالی فراوان به هنگام جنگ دوم جهانی و دادن ارزاق به نیازمندان و ایجاد بیمارستان مسلولین و . . .این روحانی خدمتگزار بالاخره در شوال ۱۳۸۶ هجری قمری برابر ۱۳۴۵ شمسی ، دعوت حق را لبیک گفت و در میان تأثّر فراوان مردم و تجلیلی کم نظیر ، در باغ رضوان که خود ساخته بود دفن گردید .
( آرامگاه آن مرحوم ، در حال حاضر ، به صورت برجسته در میان سبزه و گل های این مکان دیده می شود .
نیاز به یاد آوری است : با تمام اطمینانی که مردم به آن مرحوم داشتند و برای کمک به بی نوایان و یا احداق بنیادهای نیکو کاری پول در اختیارش می گذاشتند ، ولی چون استغناء داشت ، با دستی خالی از مادیات و دستی پر از معنویات ، به دنیای دیگر پاگذاشت .آیه الله فقیه را سیزده فرزند عالم و شایسته که نه تن آنان پسر و چهاردختر می باشند بود . از آن میان :
۱ – مرحوم حاج سید زین العابدین فرزند ارشد متولد ۱۳۳۲ هجری قمری در سبزوار تولد یافته و در ۱۳۳۸ با والد خود عازم نجف شده و پس از فراگرفتن مقدمات در ۱۳۴۷ قمری در خدمت پدر به ایران مراجعت می نماید و در مشهد مدرسه عالی معقول و منقول را طی کرده ، امامت جماعت مسجد مقبل السلطنه و تدریس مراحل عالی و سرپرستی درمانگاه رازی را بر عهده می گیرد تا در ۱۴۱۱ هجری قمری ( ۱۳۷۰ خورشیدی ) در مشهد فوت می نماید .
( آن مرحوم از نخستین شماره نامه آستانقدس با نوشتن مقالاتی در آن همکاری می نماید )
۲ – حجه الاسلام آقای حاج سید محمد باقر فقیه ، دومین فرزند مرحوم آیه الله فقیه در ۱۳۳۴ قمری در سبزوار تولد یافته و در سه سالگی با پدر به نجف رفته و در مراجعت وی به مشهد می آید و از محضر مرحوم محقق نوغانی و ادیب نیشابوری و ادیب بجنوردی و سید الحکماء ابوالقاسم الهی فیض می برد و در ۱۳۱۷ خورشیدی به دریافت اجازه تدریس علوم معقول و منقول از وزارت معارف نائل می گردد و بعد به سبزوار می رود و تدریس فقه و اصول را در مدرسه حاج ملاهادی و محمدیه بر عهده می گیرد و در حال حاضر علاوه بر ارشاد ، به خدمات کشاورزی می پردازد و در آب و ملک مختصری که دارد ، شخصا به امر مقدس کشاورزی مشغول است و از کدّ یمین و عرق جبین روزگار می گذراند .۳ – آقا سید محمد کاظم که در سال ۱۳۴۱ هجری قمری در نجف تولد یافته و علوم ابتدایی را فراگرفته در حال حاضر به کار در بازار اشتغال دارد .
۴ – مرحوم حاج سید محمد رضا که در ۱۳۴۷ قمری در نجف زاده شده و در ۱۳۷۱ خورشیدی در مشهد فوت می کند .
۵ – حضرت حجه الاسلام والمسلمین حاج سید محمد جواد ، به سال ۱۳۴۹ هجری قمری در مشهد تولد یافته ، ادبیات را نزد ادیب نیشابوری و جلدین لمعه و قوانین را از محضر حاج میرزا احمد مدرس یزدی و رسائل و مکاسب و کفایه را نزد مرحوم حاج میرزا هاشم قزوینی و . . . بسیاری از رموز و اشارات و اخلاق را از وجود پدر برخوردار گردیده و آنقدر در درس و بحث کوشا بوده که مورد توجه خاص والد گرامی شان قرار گرفته ، بطوری که به ایشان اجازه اجتهاد مرحمت می نماید .
ایشان در حال حاضر ، در مسجد حاج حکیم خیابان طبرسی اقامه جماعت دارد و از مدرسین ممتاز خراسان به شمار می آید تا آن حد که در حوزه درس کفایه وی ، متجاوز از یکصد تن فضلای جوان شرکت دارند .۶ – آقای حاج سید محمد صادق که از محضر ادیب نیشابوری بهره برده و در حال حاضر در حوزه علمیه قم به تدریس خارج مشغول می باشد ( فرزندان دیگر آیه الله فقیه سبزواری هم از فرهنگیان با دانش و خوشنام می باشند )منبع :
صفحه ۱۴۸ ، کتاب سبزوار شهر دانشوران بیدار
نویسنده : استاد محمود بیهقی ، مشهد ، دامینه ، ۱۳
